Çanakkale Cephesi'nde Arap İlmi Heyeti ve Uryanizade Ali Vahid Efendi'nin Anıları

Abstract

Bu çalışma, Suriye, Filistin ve Lübnan'dan seçilerek Çanakkale Cephesi'ne gönderilen ve Araplardan oluşan İlmî bir heyete bu seyahat sırasın da eşlik eden Uryanizade Ali Vahid Efendi'ye ait anılan konu almaktadır. 18-23 Ekim 1915 tarihleri arasını kapsayan bu seyahatte Uryanizâde Ali Vahid Efendi, Çanakkale Cephesi'nde gördüğü, duyduğu ve duyup düşündüğü her şeyi samimi ve yoğun bir duygusallıkla kaleme almıştır. Arap İlmî Heyeti'nin Çanakkale seyahati, İngilizlerin Suriye, Filistin, Lübnan gibi Arapça konuşulan Osmanlı topraklarında Türk ordusunun Çanakkale'deki başarısını gölgeleyen olumsuz propagandalarının asılsızlığını göstermek ve Çanakkale gerçeğini bölge halkına duyurmak amacıyla Suriye'de bulunan 4. Ordu Kumandam Cemal Paşa'nın isteği üzerine gerçekleşmiştir. Heyet önce İstanbul'da ağırlanmış daha sonra Çanakkale Cephesi'ni ziyaret etmiştir. Uryanizade Ali Vahid Efendi hem İstanbul'da hem de Çanakkale'de heyete mihmandarlık yapmıştır. Bu çalışmada Uryanizade Ali Vahid Efendi'nin anılan, Arap İlmî Heyeti içinde yer alan 4 Arapça gazete sahibinin İstanbul ve Çanakkale'ye dair 1916'da Beyrut'ta yayımladığı seyahatnameden yapılan alıntılarla birlikte aktarılmaya çalışılmıştır. Sürmeli Serpil, Çanakkale Cephesi'nde Arap İlmi Heyeti ve Uryanizade Ali Vahid Efendi'nin Anıları, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, XVIII, Temmuz 2002, Sayı:53, s.373-403. -- Temmuz:2002