Ta'dilen Kaleme Alınan Meclis-i Meşâyih Ta'limatnâmesi

Abstract

Meclis-i Meşâyih’in 15 Kasım 1866 tarihinde çıkarılan bir iradeyle resmen kurulmuş olduğu ve ihdas amacının da ‘turuk-i aliyyenin şeref-i aslîsine layık olan hüsn-i sülûkunun devam u terakkîsi ve aksi hâlâtın men u ıslahı’ olduğu ifade edilmektedir. Meclis-i Meşâyih’in on yedi maddeden oluşan ilk nizamnamesi, Meclis’in Şeyhülislamlık makamına bağlı olarak teşekkül edeceğini beyan etmiştir. Ayrıca boşalan şeyhlik makamına yapılacak atamalarda söz konusu olacak olasılıklar tek tek sıralanmış ve bu ihtimaller karşısında nasıl bir uygulama yapılacağı belirlenmiştir. Bunun yanı sıra ortaya çıkabilecek meseleler için Meclis-i Meşîhat’e bir mahkeme işlevi yüklenmiş, Şeyhülislamlık makamı da bu mahkemenin üstünde konumlandırılmıştır. 1891 yılına gelindiğinde, uygulamada görülen bazı aksaklıklar nedeniyle nizamnamede bir takım değişiklikler ve ilaveler yapıma yoluna gidilmiştir.2 Meclis-i Meşâyih nizamnamesinin son şekli ise 1917 yılında yayımlanmıştır. [Aydın, Bilgin, “Meclis-İ Meşâyih”, DİA, İstanbul, 2003; c. 28, s. 247]